Leren tussen de luiers

Wanneer Michèlle Noordergraaf (24), de deur opendoet, zijn haar lange donkere krullen nog nat van de stortbui die ze zojuist over zich heen kreeg. De mbo-studente heeft net haar zoontje Demy (3) opgehaald van de kinderopvang. Terwijl Michèlle thee zet, springt hij op zijn schaap heen en weer op het lichte laminaat. Met een schuin oog kijkt hij naar een kinderprogramma op de tv. 

Flink gestrest

Michèlle combineert het moederschap met een mbo-opleiding verpleegkunde. Ze is net begonnen aan haar derde jaar. Soms is die combi best zwaar, vertelt ze aan de keukentafel van haar Lelystadse eengezinswoning. ‘Vooral de stages zijn pittig. Bij mijn vorige stage moest ik om 7.00 uur beginnen, het tijdstip waarop de kinderopvang opengaat.’ Met haar stagebedrijf sprak ze af dat ze een halfuur later mocht starten. Maar niet elke organisatie is zo flexibel, weet ze. ‘Ik ben net begonnen bij het Flevoziekenhuis in Almere. Dat wilde ik vreselijk graag. Maar ik heb vooraf flink gestrest hoe ik dat allemaal zou moeten regelen.’

Michèlle was bijna 21 toen ze Demy kreeg met haar toenmalige vriend. Anderhalf jaar later gingen ze uit elkaar en verhuisde ze van Almere naar Lelystad. Ze werkte in de horeca in Amsterdam, maar wilde dat niet de rest van haar leven doen. ‘Liever wilde ik de zorg in. Bij het DUO heb ik geïnformeerd naar de mogelijkheden van een opleiding. Halverwege het eerste jaar stroomde ik in.’

Het roer om

Ook klasgenoot Ashley Hotting-Koller (25) werkte in de horeca tot ze drie jaar geleden het roer omgooide. ‘Ik wilde graag de zorg in, maar twijfelde. Mijn man en ik hadden net een huis gekocht en we hadden twee jonge kinderen van een en drie. Kon ik wel gaan studeren? Maar ik dacht ook: ik ben nog jong. Als ik iets anders wil, moet ik het nu doen. Met mijn man en mijn ouders heb ik er veel over gesproken. Op het allerlaatste moment schreef ik me in, twee weken later zat ik op school.’ 

Een van haar stages was bij de thuiszorg. Daar was Claudia haar werkbegeleider. ‘Ashley gaf meteen aan dat ze kinderen had en dat ze het goed had geregeld thuis. Er waren een paar momenten dat ze met haar zoontje naar de arts moest. Dan planden we haar afspraken daaromheen. Een heel enkele keer moest ze eerder weg omdat haar man later thuis was dan gepland. Dat kon, die tijd mocht ze dan later inhalen. Of niet. Ze werkte keihard én heel goed, dan kijk je niet op een uurtje. Die flexibiliteit was overigens ook mogelijk omdat ze de BOL-opleiding volgde en dus als ‘extra’ bij ons was ingepland. Als je een BBL-leerling hebt die een interne opleiding volgt, wordt het lastiger.’ 

Bijtanken in het weekend

Tijdens de reguliere schoolweken brengt Michèlle haar zoon naar de kinderopvang, op maandag past haar moeder op en als het nodig is springt haar nieuwe vriend bij die in Zwolle woont. De kinderen van Ashley, inmiddels drie en vijf, gaan naar een gastouder wanneer ook haar man werkt. Voor de studerende moeders zit het werk er nog niet op als ze thuiskomen. Michèlle: ‘Tijdens schoolweken kan ik mijn huiswerk vaak op school doen, maar aan stageverslagen kom ik thuis pas toe. Na de boodschappen, het koken, eten, sporten en de zorg voor mijn zoontje. Dan is het soms wel moeilijk om me er nog toe te zetten. De weekenden en de vakanties heb ik echt nodig om bij te tanken.’ 

Ook Ashley vindt de combinatie soms pittig. ‘Als ik thuiskom kan ik niet zeggen: ik laat de boel de boel. Dat gaat gewoon niet. Ondanks de drukte probeer ik wel regelmatig met een vriendin af te spreken. Even een bakkie of op vrijdag na mijn werk een wijntje. Ik moet dan een paar dagen van tevoren extra hard werken, maar dan kan ik ook echt genieten van een avondje weg.’

Flink pissig

Begrip van school voor hun situatie is essentieel, zeggen beiden. Ashley: ‘Ik heb meteen aangegeven dat ik twee kinderen heb. Mijn coach was heel positief. Vond het knap dat ik deze stap had genomen. Er werd meteen gezegd: “Je kinderen gaan voor. Als zij ziek zijn, verwachten we je niet op school.” Mijn jongste heeft een aandoening aan zijn hart en longen, dus dat kwam nogal eens voor. Gelukkig kan ik vanuit huis veel doen. Veel lesstof staat online.’ De stagebegeleidster van Michèlle reageerde minder meedenkend. ‘Toen ik aangaf dat ik niet altijd heel vroeg kon beginnen, zei ze: “Jij moet die keuze maken. Jij hebt ook gekozen voor een kind.” Daar was ik flink pissig over. Als je weet dat je leerling een alleenstaande ouder is, probeer dan vooral te begeleiden bij stages.’ 

Volgens Michel van der Putten, docent verpleegkunde en coach op de opleiding, begeleidt de school wel degelijk bij stages. ‘We proberen vooraf al te kijken of een stageplek flexibel genoeg is en wat de mogelijkheden zijn. Maar juist in de zorg is het ’s ochtends spitsuur. Het is belangrijk dat je er dan bent. Daar moet je met elkaar uitkomen. De ene keer lukt dat, de andere keer niet.’

‘Ik dacht, ik ben nog jong. Als ik iets anders wil, moet ik het nu doen’

De school in Lelystad heeft relatief veel leerlingen die hun studie combineren met het ouderschap, zegt Michel. ‘Van al onze BOL-studenten is 16% moeder of bijna moeder van een of meer kinderen. Het is een taak van de school om hen goed te begeleiden. Wij hebben regelingen voor zwangerschapsverlof voor studentes en stellen voor deze leerlingen een aangepast opleidingsprogramma samen.’ 

Daarbij valt nog wel wat te verbeteren, vindt hij. ‘Binnen Landstede is de tendens dat we van groepsdenken naar individueel denken gaan om zo ieders kwaliteiten volop te ontwikkelen. Dat is heel mooi, maar de systemen zijn daar nog niet op ingericht. Het participatiesysteem registreert aan- en afwezigheid en is gekoppeld aan roosters van een groep, niet van een individu. Het kost mij enorm veel tijd en moeite om leerlingen met een individueel traject hier in te zetten.’

Flexibel werk en een fijn team

Inmiddels zijn Ashley en Michèlle met hun derde stage van twintig weken begonnen. Ashley: 'Dat gaat tot nu toe prima. Ik werk bij GGZ Centraal Meerzicht. Vier dagen in de week van 8.00 - 16.00 uur, op woensdag ga ik naar school. Mijn oudste zoon had het er wel moeilijk mee dat ik hele dagen weg ben en hij 's middags door de oppas wordt opgehaald. "Ik ben de énige die tussen de middag niet naar huis gaat", zei hij. Dat vond ik wel lastig. Gelukkig werk ik in een heel fijn team en heb een meedenkende begeleider. Ik mag mijn eigen planning maken, waardoor ik vaker in de avond kan werken in plaats van overdag. Zo mag ik hem 's middags wat vaker ophalen.' 

Om 6.10 uur op de fiets

Ook Michèlle, die zich vooraf druk maakte of ze de zorg voor haar zoontje kon combineren met haar werktijden in het ziekenhuis, loopt sinds een paar weken stage op de afdeling oncologie in het Flevoziekenhuis in Almere. 'Het is leuker dan gedacht. Ik leer enorm veel. Maar het is wel druk. Op maandag en donderdag zit ik al om 6.10 uur op de fiets om mijn zoontje weg te brengen naar mijn moeder of een vriendin. Zo ben ik op tijd voor mijn dienst van 7.30 uur. Het wordt wel lastig om nacht- en weekeinddiensten te draaien. Ik wil het allebei meemaken - en in oktober sta ik al voor twee nachtdiensten ingepland - maar ik hoop wel dat ze er rekening mee houden.'

‘Waar ben ik aan begonnen?’

Ondanks de drukte, het schipperen met de aandacht voor school, haar zoon en voor haarzelf, benadrukt Michèlle dat niemand er zich door een kind van moet laten weerhouden een opleiding te volgen. ‘Als je iets wilt, moet je ervoor gaan, ook al weet je dat je het een paar jaar zwaar krijgt. Soms denk ik: waar ben ik aan begonnen? Maar het antwoord weet ik heel goed. Aan een betere toekomst voor mij en mijn zoon.’

Op 4 juli heeft de Tweede Kamer een motie aangenomen die mbo-studenten recht moet geven op zwangerschapsverlof. Of dat ook daadwerkelijk gaat gebeuren, hangt af van het nieuwe kabinet.

Meer lezen over de combinatie moederschap en studie? Kijk dan op studerendemoeders.nl